Birkaç gün önce sevgili eşimin haber vermesiyle Celâl Şengör’ün Youtube’da “Dinozor Dede” adlı bir seriye başladığını öğrendim ve acayip sevindim. ‘Bilim neden önemlidir?‘ Diyerek başlayan bu seriyi ben şimdiden çok beğendim. Özellikle çocuklara yönelik bu tür nitelikli ve kaliteli içeriklerin ne kadar az olduğuna dair sürekli yakınan biri olarak bu gelişme beni fazlasıyla mutlu etti. Hele ki Celâl Şengör gibi bir isimle, daha ne olsun! Kim bu fikri bulup uygulamaya geçirdiyse, destek olduysa tebrik ediyorum. Umarım böyle güzel işler artarak çoğalır.
Ne İzlesek? başlığı attım ama biz bir yandan bilgisayarda iş yaparken bir yandan da böyle içerikleri podcast gibi dinlemeyi epey seviyoruz. Bu nedenle Dinozor Dede yayınlarını da hem kendimiz dinledik hem de çocuklara dinlettik :) Bundan sonra da sıkı takipçisi olacağız. Mutlaka ama mutlaka ister çocuklarla ister kendi kendinize izleyin/dinleyin derim.
Ginko Çocuk’un Bilim Düşün kitaplığından iki harika kitabım var demiştim. Bu kitapların bir diğeri de “Resimlerle Düşünen Kız: Dr. Temple Grandin’ın Hikâyesi”. Bu kitabı da Julia Finley Mosca yazmış, Daniel Rieley resimlemiş, Ferhat Sarı dilimize çevirmiş.
Hedefleri olan, ne istediğini bilen ve karşısına çıkan engelleri aşmak için yılmadan çabalayan insanların hikayelerini çocuklara sunmak çok önemli. Özenle hazırlan bu tür kitapların çocuklar için epey teşvik edici olduğu da bir gerçek. Güzel bir örnekle minik kalpleri harekete geçirip kendilerine bir yol çizmeleri için bir tür kıvılcım etkisi gösteren bu kitap da bu konuda kesinlikle övgüyü hak ediyor. Kitabımızda küçük yaşta otizm teşhisi konan Dr. Temple Grandin’ın başarı hikayesini okuyoruz. Kitapta gerçekten her şey olabildiğince net ve sade anlatılmış. Temple’ın engellere takılmadan kendi yolunu çizip hayat amacını gerçekleştirmesini renkli resimler eşliğinde okumak çok etkileyiciydi. Son sayfalarda Temple’dan okura kısa bir not ve Temple Grandin’ın hakkında bir bölüm var. Ayrıca Temple Grandin’ın hayatındaki önemli dönüm noktalarının tarih sırasına dizilmiş hali ve bunların yanı sıra hayatı hakkında geniş bir bilgi ve fotoğrafları da yer alıyor. Özellikle otizmli bir insan olarak başardığı şeyler çocuklar için oldukça ilham verici. Biz bu harika kitabı tıpkı bir diğer kitap gibi çok severek okuduk. Ben daha önce Dr. Temple Grandin hakkında bilgi sahibi değildim, bu kitabı okuduktan sonra ise onun hikayesinden epey etkilendim ve umutla doldum. Dilerim böyle nitelikli popüler bilim kitaplarını raflarda daha çok görürüz.
Son olarak burada ise kitap hakkında daha fazla bilgi ve kitabın etkinlik dosyasını bulabilirsiniz.
Küçük Temple’a otizm teşhisi konulduğunda, herkes, bir gün konuşabilecek mi diye merak ediyordu. Ama küçük kız, onun eşsizliğine inanan insanların desteğiyle çok daha fazlasını yaptı ve çağın muhteşem bilim insanları arasına katıldı. Eşsiz bir hayvan bilim uzmanı ve otizm aktivisti olan Dr. Temple Grandin’ın ilham verici hikâyesini anlatan bu kitap daha fazlasını merak edenler için biyografi, tayin edici olayları gösteren zaman çizelgesi ve Temple’ın küçük okurlara yazdığı nottan oluşan ek bir bölüm de içeriyor.
Temple Grandin, tüm dünyanın tanıdığı bir hayvan bilimcisi. Bu resimli kitap küçük okuru bu muhteşem bilim kadınının çocukluğuna götürüyor. Konuşmayan, kendini diğerlerinden farklı hisseden küçük kız, okulda çok mutsuz. Uyum sağlayamayınca soluğu bir aile çiftliğinde alıyor ve burada kendi gücünün farkına varıyor. Çiftlikte dikkatini çeken bir şey daha var: hayvanlar, özellikle de inekler ve onların davranış ve ihtiyaçları.
Temple Grandin, farklılıklarından aldığı güçle çiftlik hayvanlarının yarına birçok buluş geliştiriyor. Bilimsel çalışmalarının yanı sıra konuşmacı ve otizm aktivisti olarak da adından söz ettiren Grandin’in hayat hikâyesi, çocuklara ilham ve cesaret verir nitelikte.
Kısa kafiyeli metinleri tamamlayan büyük boy şirin resimler özellikle küçük okurun merakını kışkırtıyor. Yaşça daha büyük okurlar ise kitaba eklenen tablo, röportaj ve kronolojik zaman çizelgesi üzerinden daha kapsamlı bilgilere ulaşabilir.
Daniel Rieley
Daniel Rieley, Lizbon’da yaşayan İngiliz bir çizer. The Arts Institute Bournemouth’da sanat eğitimi aldıktan sonra sırt çantasıyla Avustralya’yı gezdi. Dönüp İngiltere’de üç yıl çizerlik yapan Rieley, sonunda güneşli Portegiz’e taşınmaya karar verdi. Burada reklam, baskı ve çocuk kitapları alanında çalışmakta, çizim yapmadığı zamanlardaysa fotoğraf çekimleri ve sörfle uğraşmaktadır.
Julia Finley Mosca
Julia Finley Mosca uzun yıllar metin yazarı olarak Yahoo!, American Greetings ve JibJab gibi tanınmış markalar için çalıştı. Eskiden gazetecilik de yapan yazar, anne olduktan sonra çocuklar için popüler bilim kitapları yazmaya başladı ve eserleriyle birçok ödül kazandı.
“Minik Bilgeler” dizisine ait güzel kitaplardan biri olan “Mikropların Dünyası” çocuklara mikroplar hakkında eğlenerek detaylı bir dolu bilgi aktarmak amacıyla hazırlanmış bir popüler bilim kitabı.
Ben bu kitabın merak etmekten vaz geçmeyen minik bilim insanları için çok güzel bir kaynak olduğu düşüncesindeyim. Üstelik kitabın içinde yer alan okuma keyfinin pozitif yönde doğrudan etkilediğine inandığım esprili minik çizimler de cabası :) 9 yaş üstü herkese seve seve tavsiye ederim.
O gün başlarında fen bilgisi öğretmenkeri Merve hanımla Trafalmagore Enstitüsü’nün tanıtım gününe giden 6. sınıf öğrencileri gerçek bir laboratuvarda bir bilim insanıyla tanışıp bilgi edinmek üzere Doktor Gürkan’ın laboratuvarına uğrarlar. İlk başta, bir mikrobiyologla karşılaşıp bu kelimenin anlamını merak eden çocuklara açıklama yapmak isteyen Doktor Gürkan, mikrobiyolog kelimesinin köküne inerek mikro dünyaya sıfırdan bir giriş yapar.
Mikrop nedir, mikrop çeşitleri, mikrop çeşitlerini birbirinden ayıran özellikler vs. derken ‘mikropların dünyası’ Doktor Gürkan ile öğrenciler arasında geçen konuşmalarla şekillenip, öğrencilerin bir deney tüpünde yaşayan gerçek bir ‘mikrop’ ile tanışmalarıyla genişlemeye başlar. Eğlenceli bir diyalog şeklinde bakteriler nedir, bakteriler yararlı mı yoksa zararlı mıdır, mantarlar, mayalar ve protistler gibi konulara da değinen kitap minik bilgelere notlar bölümüyle devam eder. Bu bölümde ise evde mikro organizma yetiştirme deneyi ile çocukların rahatlıkla uygulayabileceği kirli eller gözlemini bulabilirsiniz. Ve tabii bir de minik sözlük var.
6 A sınıfı öğrencileri, Doktor Gürkan’ın laboratuvarını gezmek için Trafalmagore Enstitüsü’ne gittiklerinde, komik olduğu kadar tuhaf da olan Mikrop Bey ile karşılaştılar. Öğrenciler, Mikrop Bey ile Doktor’un sayesinde, mikroplar dünyasına dair hayal edemeyecekleri kadar şey öğreneceklerdi…
Mikrop nedir? Prion ne? Virüs ne? Bakteri, maya, mantar ve protist ne demek? Mikroplar iyi mi yoksa kötü mü?
Çocukların dünyaya dair sordukları sorulara ciddi ve eğlenceli cevaplar. Bu serinin her kitabı, konusunun uzmanı olan yazar ile bir sınıfın öğrencileri arasındaki sohbetin ürünüdür.
Minik Bilgeler: Mikropların Dünyası
Orijinal adı : Le Monde des Microbes
Yazar: John Herrick
Resimleyen: Clotilde Perrin
Çevirmen: İbrahim Şahin
9+ yaş, 56 sayfa
Esen Kitap
Bu dizinin diğer kitapları: “İşte Evren” “Zihnimin Kutucukları” “Rüyalar Fabrikası” “İklimler: Atalarımızdan Çocuklarımıza” “Rakamlar Diyarına Yolculuk” “Vücudum: Milyarlarca Hücre” “Yıldızımız Güneş” “Bilgisayarımın İçi”
Biyolog ve öğretmen olan John Herrick, moleküler biyolojide doktora yapmadan önce felsefe eğitimi gördü. Özellikle gen evrimi ve ekosistem üzerine araştırmalar yapmaktadır.
Strasbourg Güzel Sanatlar Fakültesi’nden mezun olan Clotilde Perrin, çocuk kitapları için çizim yapmaktadır.
Daha önce burada ayrıntılarıyla bahsettiğim “Minik Bilgeler” dizisinine ait “Vücudum: Milyarlarca Hücre”, yine öykü tarzında çok güzel bir anlatıma sahip bilimsel bir kitap. Dokuz ana başlıktan oluşan “Vücudum: Milyarlarca Hücre”, merceklerini öğrenmeye açık meraklı çocuklar için canlıların yapı taşı olan Hücre’ye yöneltiyor. Kitabın konuya girişi ve olayları geliştirirken arada okurlara önemli bir şeyler çıtlatması çok hoşuma gitti. Bu dzinin devam kitaplarını merakla bekliyorum!
Kitap boyunca sayfalarda kalın fontla yazılmış kelimelerin (ör:mitoz bölünme) açıklamaları da sayfa kenarlarına yerleştirilmiş olup -kitabın sonunda mini bir notlarım bölümü olması da bu dizinin küçük ayrıntılara özen verdiğinin güzel bir göstergesi. Kitabın son olarak “Şimdi sıra sende!” bölümünde ise işe yarar kısa bilgilere ve yapabileceğimiz minik etkinliklere yer verilmiş. Minik Bilgeler dizisinin diğer kitaplarında olduğu gibi bu kitap da bir gurup öğrenciyle çalışılarak/sohbet edilerek hazırlanmış. Hücre ile alakalı pek çok şeyi merak eden çocuklar için iyi bir başlangıç olan “Vücudum: Milyarlarca Hücre” olabildiğince verimli bir kitap. Soru sormayı seven 9 yaş ve üstü meraklılara seve seve tavsiye ederim :)
Herşey o gün 2 kardeşten büyüğü olan Meryem’in gittikleri parkta bir şekilde düşüp dizini yaraladığı için aile doktorlarına gitmeleriyle başlıyor. Muayenehane’de yarasının durumunu ve nasıl iyileşeceğini merak eden Meryem’e kardeşi Vedat da katılınca, aile doktorları iki kardeşin bitmek bilmez sorularını anlayışla cevaplamaya başlıyor. İşte burada Hücre’nin dünyasına yavaş yavaş minik bir giriş yapıyoruz. Aile doktorlarıyla ilk başta canlılar ve cansızlar arasındaki farklardan konuşarak başlayan sohbetleri bir Biyolog olan amcalarının laboratuvarında devam ediyor. Çocuklar amcalarını soru yağmuruna tutarak hücrelerin neye benzediği, kaç tür çeşidinin olduğu derken mikroskopla hücrenin ayrıntılı yapısını incelemeye koyulurlar. Hücrelerin birbiriyle etkileşimine, içlerinde neler barındırdığına, işleyişlerine yani kısacası hücrelerin dünyasına derinlemesine dalarlar. Ve Vedat’ın laboratuvarda yaptığı bir yaramazlık neticesinde sohbetleri son bulurken iki kardeş evlerinin yolunu tutarlar…
Hücre… Nasıl oluyor da böylesine küçük bir şey balinalar, ağaçlar ve insanlarla dolu canlılar dünyasını belirleyen ana unsur olabiliyor?Bu gizemli hücrenin sırrını çözebilmek için, Meryem, Vedat ve mikroskoplarının peşinden gidelim!
İnsan ile taş arasında ne farklılık vardır? Nasıl büyüyoruz? Vücudumuzda farklı tip hücreler mi vardır? Hücrenin içinde ne var? Hücreler kendi aralarında nasıl iletişim kurarlar? Hücrenin “beyni” neyden oluşur? Hücreler nasıl ölür? Çocukların Dünya’ya dair sordukları sorulara ciddi ve eğlenceli cevaplar. Bu serinin her kitabı, konusunun uzmanı olan yazar ile bir sınıfın öğrencileri arasındaki sohbetin ürünüdür.
Minik Bilgeler – Vücudum: Milyarlarca Hücre
Özgün Adı: Les Minipommes – mon corps: cent mille milliards de cellules
Yazar: Laurent Degos
Resimleyen: Sophie Jansem
Çeviri: Hasan Doğan
9+ yaş, 64 sayfa
Esen Kitap
Bu dizinin diğer kitapları: “İşte Evren” “Zihnimin Kutucukları” “Rüyalar Fabrikası” “İklimler: Atalarımızdan Çocuklarımıza” “Rakamlar Diyarına Yolculuk” “Yıldızımız Güneş” “Mikropların Dünyası” “Bilgisayarımın İçi”
Tıp fakültesi profesörü ve biyoloji doktoru olan Laurent Degos, aynı zamanda Fransa Yüksek Sağlık Kurumu başkanıdır.Bilimin, çocuklara basitçe anlatımı için birçok eser yayımlamıştır.
Sophie Jansem, Fransa’da birçok dergi için çizimler yapmaktadır. Bununla birlikte çok sayıda çocuk kitabı da bulunmaktadır. Çizerin http://www.sophiejansem.com adlı kendi internet sitesinde tüm çizimleri görülebilir.
Nisan-Mayıs aylarını çok seviyorum, doğa uyanıyor çevremiz güzelleşiyor. Bu fırsattan istifade doğa gözlemi yapmak da daha eğlenceli bir hale geliyor. Biz de oğlumla mini doğa keşifleri yapmaya yavaştan başladık. Şimdilik karıncaları izleyip çiçekleri inceliyoruz. Bir de kitabımız var tabii, İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan “Doğa Gezginleri” küçükler için doğaya dair eğlenceli bir bilgi kaynağı yani mini bir ansiklopedi.
Elma Ağacı çiftliğinde yaşayan İnci ve Ege adlı iki kardeş ve köpekleri Tarçın eşliğinde doğada neler olup bittiğine bir göz atıyoruz.
Kitabın içinde yok yok, başlıklar ise şöyle;
Kuşlar, böcekler, kelebekler, tırtıllar, kın kanatlılar, arılar, çekirgeler, sümüklü böcek ve salyangozlar, solucanlar, tuhaf eklem bacaklılar, örümcekler, kurbağalar, gölcükte yaşam, memeliler, çiçekler, ağaçlar, yapraklar, meyveler, tohumlar, kış tomurcukları, doğa günlüğü ve mini doğa sözlüğü.
Her başlığın içinde o konuyla ilgili çocukların yapabileceği kuşlar için yem, yaprak baskısı ve tohum ekme gibi basit, faydalı ve keyifli bir etkinlik örneği bulunuyor. Kitabın klasik bilgi kaynaklarına göre, Stephen Catwright’a ait tatlı resimlemelerin arasına yerleştirilmiş kaliteli fotoğraflarla ilgi çekici bir havası var.
Açık havada okuyup şöyle bir çevremizi inceleyip gözlem defterine notlar aldık mı bu iş gerçekten harika olur. Bir de her resimde gizlenmiş sarı bir ördek var. Bir yandan kitabı okuyup diğer yandan o ördeği resimlerde aramak pek zevkli :) Yani, çiçeği böceği seven minik doğa gezginleri için harika bir kitap!
Bahçede ya da parkta gezmek artık çok daha eğlenceli… İlginç resimler ve fotoğraflarla renklendirilmiş bu küçük ansiklopedi, çevremizdeki doğal dünyayı anlatıyor. Bahçede ya da parkta gezerken, hatta pencereden bakarken pek çok doğa harikasıyla karşılaşırız. Hadi gözlerimizi dışarı çevirelim ve çevremizdeki doğayı keşfedelim.
Doğa Gezginleri
Özgün Adı: First Nature Book
Yazar: Minna Lacey
Resimleyen: Stephen Catwright
Çeviri: Sevgi Atlıhan
48 sayfa
İş Bankası Kültür Yayınları
Konu medeniyetler tarihiyse bu konuları işleyen kitaplara kayıtsız kalamıyorum ve büyük bir merakla okuduğum “Keşfedin” adlı bir tarih serisinden bahsetmek istiyorum. Altı kitaptan oluşan bu seride her kitapta tarihte önemli rol oynamış belli başlı dönemlere çocuklar için özenle mercek tutuluyor.
“Keşfedin – Taş Devri” ise taş devrinin tanımıyla başlıyor ve insanların ortaya çıkışları, yaşantıları ile geçirdiği süreçler ile
düzenli ve sıralı bir şekilde devam ediyor. Konularda neler ne şekilde yapılırdı, nasıl bir yaşam biçimi vardı tek tek alt başlıklarla ele alınıyor. Konuların sonunda bir de konuyla alakalı proje bulunuyor mesela barınak konusunu işlerken kolay bulunabilir malzemelerle mamut kemiklerinden bir avcı barınağı nasıl yapılır adım adım gösteriliyor.
Keşfedin serisindeki kitapların en sevdiğim yanı konuların en ince ayrıntılarına kadar iniyor olmasıydı, çünkü çoğu kitapta sadece belli yerlere değinilip yüzeysel bir bilgi aktarılıyor. Oysa bu kitaplarda merak ettiğim noktaların açıklanarak anlatılmış olması benim baya hoşuma gitti. Tarihi geçmişi öğrenirken bir yandan da konu sonundaki örnek el işi uygulamalarıyla konu pekiştiriliyor. Çok sayıda renkli resimler ve illustrasyonlarla desteklenen anlatım “öğrenciler için ideal bir başucu kaynağı” sıfatını kesinlikle hak ediyor. Bence çocukların kitaplıklarında tarihe yer açmaları için iyi bir fırsat.
Zaman içinde iki milyon yıl geriye, Taş Devri’ne gidip, Taş Devri insanlarının hayatı hakkındaki büyüleyici gerçekleri öğrenelim – nerelerde yaşıyorlardı, ne yiyorlardı ve neye benziyorlardı? Yaptıkları güzel aletler ve silahlara, tüylü mamut gibi canlıların arasında hayatta kalma konusunda gösterdikleri beceriye hayranlık duyacaksın. Bir dizi pratik proje geçmişi bugüne taşımana yardım edecek – kendi mağara sanatını yaratacak, leopar tırnaklarından bir kolye yapacak, bir Taş Devri yemeği hazırlayacak ve mamut kemiklerinden bir barınak inşa edeceksin. Adım adım ilerleyen 15 proje ile geçmişi yeniden yaratma olanağı bulacaksın Gerçek olayların konu edildiği kutular, geçmişin içyüzünü iyice kavramanı ve bugünle bağlar kurmanı sağlayacak 300’den fazla renkli fotoğraf 40’tan fazla illüstrasyon, bir tarih haritası ve resimli bir zaman çizelgesi Evde veya okulda kullanılmak üzere ideal bir yardımcı kitap.
Keşfedin – Taş Devri
Özgün Adı: Step Into – The Stone Age
Hazırlayan: Charlotte Hurdman
Çeviri: Ali Berktay
8-14 yaş, 64 sayfa
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Daha önce 
Süper İyi Günler 